سکس بهتر | ۱ | باورهای نادرست رایج در رابطه بی‌دی‌اس‌ام

ریشه‌های تاریخی BDSM

یکی از نکات کلیدی در ورود به فضای BDSM، آشنایی با تعاریف دقیق و ریشه‌های تاریخی آن است. واژه‌ی BDSM خود متشکل از سه بخش است: Bondage & Discipline (محدودسازی بدنی و انضباط)، Dominance & Submission (سلطه و تسلیم) و Sadism & Masochism (سادیسم و مازوخیسم). مطالعه‌ای سیستماتیک نشان می‌دهد که گرایش به BDSM در جامعه تقریباً ۱۰ تا ۲۲ درصد تخمین زده شده است.

در تعریف، BDSM به عنوان «تمرین جنسی یا اروتیک که تبادل قدرت بین شرکت‌کنندگان را شامل می‌شود و بر پایه رضایت انجام می‌پذیرد» شناخته شده است. در حوزه D/s، نقش «Dominant» معروف به «دام» و «Submissive» یا «ساب» مشخصاً تعریف می‌شوند: «دام» مسئول هدایت، ساختاردهی و حفظ ایمنی است؛ «ساب» به طور آگاهانه کنترل را واگذار می‌کند و به اعتماد وارد می‌شود. از منظر تاریخی، اگرچه ریشه‌های نمادین قدرت و تسلیم را حتی در متون باستانی مانند کاما سوترا (Kama Sutra) می‌توان یافت که به تنبیه‌های اروتیک اشاره دارد، اما پژوهش‌ها تأکید دارند که تمرین امروزی BDSM صرفاً از ریشه‌های باستانی مستقیم نیست بلکه در بستر فرهنگی و اجتماعی مدرن شکل گرفته است. اصطلاح BDSM در دهه ۱۹۸۰ میلادی برای ادغام این حوزه‌ها ابداع شد و تا سال ۲۰۱۳، انجمن روانشناسان آمریکا (APA) آن را از فهرست اختلالات روانی حذف کرد، مشروط به عدم آسیب به زندگی فرد. این تکامل، BDSM را از یک تابو به یک تمرین تواففی، مبتنی بر رضایت طرفین و آگاهانه تبدیل کرده است.

اصول SSC در BDSM

یکی از محوری‌ترین پرسش‌ها در مورد D/s این است: آیا BDSM صرفاً نوعی خشونت است؟ در حالی که برخی این‌طور تصور می‌کنند، پژوهش‌ها خلاف آن را نشان می‌دهند. در واقع، اصول اخلاقی که در جامعه‌ی BDSM بسیار مورد تأکید قرار گرفته‌اند، سه واژه‌اند: ایمنی (Safe)، عقلانیت (Sane) و رضایت متقابل (Consensual) که در قالب مفهوم SSC شناخته می‌شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ نشان داد افرادی که در چارچوب اخلاقی BDSM فعالیت می‌کنند، نه‌تنها از سلامت روان بالاتری برخوردارند، بلکه ویژگی‌های شخصیتی متفاوتی نیز دارند: آن‌ها کم‌اضطراب‌تر و کم‌هیجانی‌تر (در برابر neurotic)، برون‌گراتر و بازتر نسبت به تجربه‌های جدید هستند.

در ضمن، ارتباط روشن و صریح درباره‌ی توافق‌ها و مرزها (Limits)، شامل مرزهای مطلق (Hard Limits) و مرزهای انعطاف‌پذیر (Soft Limits) و استفاده از واژگان ایمن (Safe Words) مانند واژه‌ی «قرمز» برای توقف فوری، بخش جدایی‌ناپذیر این چارچوب است. بی‌توجهی به این مفاهیم، خطر سوء‌استفاده را افزایش می‌دهد، اما رعایت SSC، روابط D/s را به ابزاری برای تقویت صمیمیت عاطفی و کاهش استرس تبدیل می‌کند. بنابراین، D/s در بستر اخلاقی و روان‌شناختی شکل می‌گیرد که آن را از خشونت خانگی یا سوء‌استفاده متمایز می‌سازد؛ همچنین، چارچوب جایگزینی با عنوان گرایش آگاهانه از ریسک و رضایتمندانه (Risk-Aware Consensual Kink – RACK) نیز برای تأکید بر آگاهی و مسئولیت‌پذیری در پذیرش ریسک‌ها پیشنهاد شده است.

باورهای غلط رایج درباره D/s

در عمل، پنج باور غلط درباره D/s بسیار رایج هستند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

«سلطه‌گر بودن یعنی خشن بودن» (Dominance = Violence)
در حقیقت، نقش دام بیش از هر چیز به هدایت، امنیت و مسئولیت ارتباط دارد تا «بی‌رحمی». پژوهشی نشان داده است که تمرین‌کنندگان D/s ممکن است سطوح پایین‌تری از پذیرش اسطوره‌های تجاوز (rape-myth acceptance) داشته باشند.

«دام هر کاری می‌تواند بکند»
غلط است. توافق قبلی، تعیین hard limits و soft limits، و توجه به واژگان ایمن بخشی از فرآیند است.

«ساب فقط می‌دهد؛ دام فقط می‌گیرد»
این هم اشتباه است. در D/s، دام از نظر ساختاردهی، فضا‌سازی و توجه به نشانه‌های طرف مقابل فعالانه کار می‌کند و ساب نیز به شکل عمیق‌تری با واگذاری کنترل، شریک می‌شود.

«ابزارهای زیاد لازمه برای D/s»
واقعیت این است که ابزارها می‌توانند بخشی از تجربه باشند، اما جوهر اصلی رابطه D/s، ذهن، گفتگو و تبادل قدرت است؛ نه صرفاً وسایل فیزیکی.

«سلطه‌گری ذاتی است یا نیست!»
نه کاملاً. اگرچه برخی افراد ممکن است گرایش ذاتی به کنترل داشته باشند، اما مهارت‌های D/s قابل یادگیری‌اند، و بسیاری از افراد با آموزش، تجربه و گفتگو وارد این نقش می‌شوند.

پرسش‌های متداول

بی‌دی‌اس‌ام یعنی خشونت؟

خیر. خشونت واقعی بدون رضایت است و اغلب با آسیب‌رسانی ناخواسته همراه است، در حالی که BDSM بر پایه رضایت متقابل، گفت‌وگو و اصول ایمنی بنا شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان BDSM سطوح پایین‌تری از پذیرش افسانه‌های تجاوز دارند و روابط‌شان بر پایه فرهنگ رضایت استوار است.

کلمه‌ی امن (Safe Word) چیست؟

کلمه‌ای است که وقتی گفته شود، همه‌چیز فوراً متوقف می‌شود. پرکاربردترین‌ها «Red» برای توقف کامل،«Yellow»  برای مکث یا کاهش شدت، و «Green» برای ادامه است. انتخاب کلمه‌ی امن باید خارج از زمینه صحنه انجام شود تا با کلمات رایج در بازی (مانند "نه" یا "بیشتر") تداخل نداشته باشد، و این ابزار کلیدی برای حفظ رضایت قابل لغو در BDSM است.

چرا بعضی‌ها فانتزی تجاوز دارند؟

این موضوع با نام رضایت غیررضایی (Consensual Non-Consent یا CNC) شناخته می‌شود، جایی که فرد سناریوی تجاوز را با رضایت کامل و گفت‌وگوی قبلی تجربه می‌کند، اما همه‌چیز با مرزهای مطلق (hard limits)، کلمه‌های امن و مراقبت پس از صحنه مشخص می‌شود. تجاوز واقعی هیچ‌وقت بخشی از BDSM نیست؛ CNC ابزاری برای کاوش فانتزی‌ها در محیطی ایمن است و تحقیقات نشان می‌دهد که می‌تواند به کاهش استرس و افزایش نزدیکی عاطفی کمک کند، مشروط به رعایت اصول ایمنی، عقلانیت و رضایت متقابل .(SSC)

میسترس کیست؟

میسترس یا Dominatrix زنی است که نقش Dominant (دام) را بر عهده می‌گیرد و معمولاً به‌طور حرفه‌ای یا شخصی Submissiveها (ساب‌ها) را هدایت، تنبیه یا مراقبت می‌کند. این نقش بر پایه قدرت با رضایت متقابل و مهارت‌های روانشناختی استوار است و می‌تواند شامل سبک‌هایی مانند والدگونه باشد؛ تحقیقات تأکید دارد که Dominatrixها اغلب از سطوح بالاتری از همدلی و آگاهی از رضایت برخوردارند.

آیا دام بودن (Dominance) مادرزادی است؟

خیر، Dominance یک مهارت اکتسابی است، نه یک ویژگی ژنتیکی ثابت؛ هر کسی با علاقه و آموزش می‌تواند نقش دام را بیاموزد، از طریق مذاکره، همدلی و تمرین. پژوهش‌های روانشناختی نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان BDSM، صرف‌نظر از نقش، سطوح مشابهی از باز بودن به تجربیات جدید و برون‌گرایی دارند، و Dominance اغلب از تجربیات زندگی یا آموزش‌های جامعه BDSM  ناشی می‌شود.

ساب‌سپیس  (Subspace)چیست؟

در واقع Subspace حالتی شبیه خلسه و سرخوش‌کننده است که برخی Submissiveها (ساب‌ها) در حین صحنه BDSM تجربه می‌کنند، اغلب ناشی از ترشح اندورفین‌ها، اکسی‌توسین و آدرنالین در پاسخ به درد، تسلیم یا محرومیت حسی. این حالت می‌تواند احساس "شناور" یا "خمیری" ایجاد کند، اما نیاز به مذاکره قبلی دارد زیرا فرد در subspace قادر به تصمیم‌گیری کامل نیست. تحقیقات  نشان می‌دهد که subspace با حالت‌های تغییر یافته آگاهی مرتبط است و می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.

افترکر(Aftercare)  چیست و چرا مهم است؟

مراقبت‌های عاطفی، جسمی و روانی پس از صحنه BDSM است، مانند در آغوش گرفتن، آبرسانی، یا بحث در مورد تجربیات، که به بازگشت به حالت عادی کمک می‌کند. این فرآیند برای هر دو نقش (دام و ساب) ضروری است و از افت عاطفی (Sub Drop) پس از subspace جلوگیری می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که aftercare سطوح اکسی‌توسین را افزایش می‌دهد و نزدیکی را تقویت می‌کند، و عدم آن می‌تواند به پریشانی عاطفی منجر شود.

ساب دراپ (Sub Drop)  چیست؟

افت عاطفی و جسمی موقتی پس از subspace یا صحنه شدید BDSM است، که می‌تواند شامل احساس خستگی، غم، یا تحریک‌پذیری باشد، ناشی از کاهش ناگهانی هورمون‌ها مانند اندورفین‌ها. این حالت طبیعی است و می‌تواند از چند دقیقه تاچند روز (یا حتی هفته‌ها) طول بکشد، اما با aftercare مناسب (مانند ارتباط باز و مراقبت از خود) مدیریت می‌شود. پژوهش‌ها تأکید دارند که sub drop در ۳۰-۵۰% شرکت‌کنندگان رخ می‌دهد و با حمایت شریک کاهش می‌یابد.

چگونه در مورد صحنه BDSM  مذاکره کنیم؟

مذاکره قبل از صحنه شامل بحث در مورد خواسته‌ها، مرزها (سخت/نرم)، لغات امن،aftercare  و محرک‌ها است، که باید خارج از subspace یا تحت تأثیر مواد انجام شود. این فرآیند رضایت قابل لغو را تضمین می‌کند و ریسک سوءاستفاده را کاهش می‌دهد. راهنماهای علمی پیشنهاد می‌کنند از چک‌لیست‌های SSC/RACK استفاده شود و مذاکره پویا (بررسی پس از صحنه) برای بهبود روابط باشد.

آیاBDSM  برای سلامت روان مفید است؟

بله، مشروط به رعایت SSC؛ تحقیقات نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان BDSM سطوح پایین‌تری از نوروتیسیزم (روان‌رنجوری)، اضطراب و افسردگی دارند و از رضایت رابطه‌ای بالاتری برخوردارند، زیرا BDSM می‌تواند به تخلیه عاطفی و تقویت اعتماد کمک کند. مطالعات تأیید می‌کند که BDSM با سلامت روان مثبت همبستگی دارد، بدون افزایش آسیب‌شناسی روانی.

جمع‌بندی و هشدار مهم

در پایان، مهم است یادآوری کنیم که ورود به D/s نیازمند دانش، گفتگو و مسئولیت‌پذیری است، نه تقلید کورکورانه از رسانه یا تصویرسازی‌های اغراق‌شده. BDSM یک دنیای پررمز و راز است، زمانی که رابطه بر پایه رضایت، احترام و امنیت شکل گیرد، ممکن است سطحی از صمیمیت و اعتماد ایجاد شود که در روابط معمول کمتر دیده شده است. این مقاله به هیچ‌وجه به معنای تبلیغ یا تشویق نیست، بلکه دعوتی است به آگاهی بیشتر و کسب دانش در عرصه‌ای که هنوز بسیاری از ابعادش ناشناخته مانده‌اند.

Reference (منابع):

1) De Neef, N., Coppens, V., Huys, W., & Morrens, M. (2019). Bondage-discipline, dominance-submission and sadomasochism (BDSM) from an integrative biopsychosocial perspective: A systematic review. Sexual Medicine, 7(2), 129–144. https://doi.org/10.1016/j.esxm.2019.02.002
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6525106/

2) Turley, E. L., & Butt, T. (2015). BDSM: Bondage and discipline; dominance and submission; sadism and masochism. In C. Richards & M. Barker (Eds.), The Palgrave handbook of the psychology of sexuality and gender (pp. 1–20). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137345899_3

3) Dunkley, C. R., & Brotto, L. A. (2020). The Role of Consent in the Context of BDSM. Sexual abuse : a journal of research and treatment, 32(6), 657–678. https://doi.org/10.1177/1079063219842847

4) Jozifkova, E., & Kolackova, M. (2017). Sexual arousal by dominance and submission in relation to increased reproductive success in the general population. Neuro endocrinology letters, 38(5), 381–387.

راوی: برایان بختیاری
متن به قلم: پروانه اله‌دینی